Jesus, Justice, and Gender Roles by Kathy Keller (Dutch translation): Deel 1 - Hermeneutische Noodzaak 5/5

 “Dat was toen; dit is nu”

Twee Fundamentele Problemen van deze benadering 

De eerste is een ernstige fout waarbij OT teksten en verhalen beschouwd worden als didactisch (lerend), terwijl ze slechts beschrijvend zijn. Seksistisch en onderdrukkend gedrag van mannen en culturen worden weliswaar beschreven in het OT, maar die worden niet vermeld als voorschriften. Als we lezen dat Abraham, Jacob, of David meerdere vrouwen hadden, dan wil dat niet zeggen dat dit Gods bedoeling was net zomin als wanneer het dagblad Trouw een moord beschrijft dit zou betekenen dat de redactie van het blad dit goedkeurt. 

Door de hele verbondsgeschiedenis is het Gods bedoeling om zijn schepping te herstellen als zijn Koninkrijk. Het verslag van dit verlossend werk omvat ook levendige beschrijvingen die tonen waarom en hoe we Gods herstel nodig hebben. (Is er bijvoorbeeld maar één voorbeeld van polygamie in de Bijbel zonder slechte vruchten? Denk aan Sara en Hager, Rachel en Lea, Elkana, David, of de vrouwen van Salomo!). 

Zo is het ook met de slavernij. Het OT gaf regels voor de slavernij om het meer menselijk en menslievend te maken. In die tijd was slavernij vaak een vorm van –vaak vrijwillige- dienstbaarheid, waarbij berooiden een kans kregen op een nieuw leven en niet een racistische diefstal van mensen voor eigen verrijking zoals de handel in Afrikanen in de zuidelijke VS. Uiteraard is slavernij zelden ideaal en ik hoor dus ook regelmatig het verwijt “Waarom maakte God niet gewoon een eind aan polygamie en slavernij als die zo slecht waren?” Maar, weeg je dan je dan wel Gods prioriteiten af tegenover je eigen prioriteiten? De misbruiken werden, op Gods tijd, verworpen door het doorgaande werk van God (zoals we zien in het NT) in de corrupte wereld, maar eerst moest God een aantal dingen vastleggen die meer fundamenteel waren: 

• Ik ben een heilige God; naast mij bestaan geen andere goden. 

• Het is jullie niet gelukt te zijn waartoe ik je gemaakt heb. 

• De wereld heeft herstel nodig. 

• Enzovoorts… 

De tweede hermeneutische fout kunnen we zien als “de fout van logica”. Denk eens aan al de drukte waarbij we onze cultuur op dit moment van de geschiedenis gebruiken als toetssteen voor de beoordeling van Gods openbaring. Christenen in niet-westerse samenlevingen hebben geen probleem met de zgn. “terreurteksten”. Zij hebben wellicht moeite met de instructie van “de andere wang toekeren” of “Heb lief wie jullie haten”; die instructies lijken niet toepasbaar te zijn in regio’s waar verschrikkelijk geweld een dagelijkse realiteit is. 

Een laatste poging tot ontsnapping 

Van alle pogingen om weg te doen met de zwijgteksten heb ik de minste waardering voor wat meest gangbaar is vandaag de dag. Ik kom dit standpunt tegen in theologische opleidingen onder studenten en professoren, maar ook onder predikanten, ouderlingen, en kerkleden. 

De gedachte loopt zo: Er zijn experts aan beide zijden van deze kwestie. Als die het al niet eens kunnen worden, wie zijn wij dan om hier een oordeel over te geven? Omdat deze kwestie zo ingewikkeld en verwarrend is moeten we toch in liefde en gerechtigheid het juiste doen en begaafde vrouwen (die zich daartoe geroepen voelen) toch maar accepteren en bevestigen als lerende of regerende ouderlingen? 

Wie kan er nu toch tegen zo’n liefdadige houding zijn? Toch loeren ook achter deze gevoelens twee verkeerde veronderstellingen. Ten eerste ligt hier de populaire postmoderne overtuiging dat er niet zoiets bestaat als ‘waarheid’. Maar, redeneringen en argumenten zijn altijd de kern geweest in filosofisch onderzoek en ook in theologische zaken. De grote concilies n synodes die de Bijbelse canon en belijdenisgeschriften opstelden stonden altijd bekend om hun levendig debat. (Het ging daarbij niet om ‘gelijk te krijgen’, maar om samen te worstelen met het Woord van God om zo tot een beter begrip te komen dat recht zou doen aan alle relevante teksten.) Als je openstaat voor andere gezichtspunten wil dat toch niet zeggen dat je open moet blijven staan voor allerlei ‘wind van leer’? Als na degelijke Bijbelstudie de beste keus gemaakt is, dan wordt die erkenden aangenomen in een houding van nederigheid en de bereidheid om de zaak opnieuw te bekijken als zich nieuwe en betere inzichten voordoen. Maar, totdat zoiets het geval is en een eerdere beslissing bewezen wordt verkeerd te zijn of verkeerd begrepen te zijn, hebben we rationele geesten nodig om tot een conclusie te komen om vervolgens daar dan uit te leven. 

 De tweede vooronderstelling is dat de Bijbel een onduidelijke en verwarrende boodschap aandraagt over het onderwerp van goddelijk beschikte M/V rollen in de kerk. Volgens mij, en zoals ik dat heb aangetoond, is dat niet terecht. Ik hoop vervolgens ook aan te tonen dat deze rollen –net als alle andere gaven van God- in dank en vreugde aangenomen moeten worden, en niet met tegenzin of omdat dat nu eenmaal zo moet. 

Eerder heb ik de vraag gesteld: ”Waarom wil God verschillende rollen voor mannen en vrouwen?” Uiteindelijk kan ik hier geen antwoord op geven. Ik kan er wel redenen voor bedenken, maar dat leidt gemakkelijk tot fouten. Ik wil een oude kerkvader volgen die zei: “Waar God zijn heilige mond gesloten heeft, durf ik mijn mond niet open te trekken.” Ik heb het vrij zinloos gevonden om Gods plannen –die voor mij te wonderlijk zijn- te bekritiseren; dit leidt alleen maar tot zelfmedelijden en boosheid in mijn eigen leven. Het is beter om mij vol vertrouwen neer te leggen bij zijn goedheid. Daar kom ik later nog op terug. 

Samenvatting 

Vrouwen worden aangemoedigd om actief te dienen in het leven van de kerk: in woord en in daad. Ze mogen bijdragen in woord en daad: in onderwijs, vermaning, en bemoediging- maar niet in het ambt van ouderling (of soortgelijke gezaghebbende functies), waar het gaat om de beoordeling of het onderwijs wel in overeenstemming is met de apostolisch leer, de waarheid, het Woord van God. De verzen die deze M/V verschillen opleggen worden gegeven met hun eigen ingebouwde bescherming tegen kritiek dat ze slechts geldig zijn voor bepaalde tijden of situaties. Het Woord dat ons de waarheid leert geldt voor ons vandaag net zo goed als voor de oorspronkelijke lezers. Het is dus iets dat als gebod wordt gegeven aan de kerk, en het is onze taak om dat te gehoorzamen. God laat ons niet de keus om het te negeren of, in wanhoop over de onduidelijkheid, naast ons neer te leggen.